Valstopsysteem

Het valstopsysteem maakt deel uit van DIN EN 363 Persoonlijke valbeveiligingsuitrusting - Persoonlijke valbeveiligingssystemen. Kenmerk van dit systeem is dat bij gebruik van persoonlijke beschermingsmiddelen tegen vallen van hoogte een val wordt gestopt.

Beschermt de gebruiker tegen contact met de grond

Toepassing van een valstopsysteem verhindert een vrije val en daarmee dus een ongeval zelf niet. Het valstopsysteem beschermt de gebruiker bij een val wel tegen neerkomen op de grond of andere, lager gelegen constructies.

Valbeveiliging heeft zijn grenzen

De bescherming van de gebruiker is alleen gewaarborgd onder bepaalde omstandigheden. Om deze omstandigheden te kunnen herkennen en de bescherming te behouden, moet een gebruiker ten minste eenmaal jaarlijks worden geïnstrueerd.

Natuurkundige en fysiologische grenzen

Het valstopsysteem volgt de wetten van de versnelling door de zwaartekracht. Dat betekent voor ons: hoe zwaarder de gebruiker en hoe dieper de val, hoe harder men neerkomt op de grond.

In het valstopsysteem slaat het lichaam niet op de grond, maar wordt het opgevangen door de persoonlijke valbeveiligingsuitrusting. Hierbij ontstaat de vangstoot. Zonder elementen die de val dempen zou deze energie onverminderd doorwerken op het menselijk lichaam. Dit leidt afhankelijk van de vrije val tot ernstig of zelfs dodelijk letsel.

Valdempers zijn verplicht in een valstopsysteem! Zij reduceren de krachten die optreden tot een voor het lichaam aanvaardbaar niveau (max. 6kN conform EN355).

Grenzen van de gekozen uitrusting (PBM tegen vallen van hoogte)

Persoonlijke beschermingsmiddelen tegen vallen van hoogte worden getest met de zogeheten normval. Elke situatie buiten de geteste criteria is gevaarlijk, omdat dan niet getest is of de PBM standhoudt en dus nog beschermt.

Er zijn op de markt veel producenten en nog veel meer producten. Het is voor een gebruiker dus heel belangrijk de juiste valbeveiliging te kiezen voor zijn toepassing en de grenzen hiervan goed te kennen.

Een eenvoudig voorbeeld van zo’n grens is het maximale gewicht van de gebruiker. Dat ligt meestal bij 136 kg of 140 kg. Voor sommige toepassingen ligt het maximaal toegelaten gewicht van de gebruiker echter veel lager, bijv. bij 100 kg. Hier moet de gebruiker goed oppassen. Het is dus belangrijk de gebruiksaanwijzing altijd goed door te lezen.

Plaatselijke / ruimtelijke omstandigheden

Bij het gebruik van valstopsystemen moet ook goed gekeken worden naar de omstandigheden ter plekke. Die kunnen snel tot een soort van no-go-criterium worden, omdat ze meestal niet gewijzigd kunnen worden. Hier twee voorbeelden:

Een no-go-criterium dat vaak voorkomt is onvoldoende afstand tot de grond.  Bij een valstopsysteem is er vrije ruimte naar beneden toe nodig om de krachten van een val te kunnen reduceren. Als de afstand tot de grond minder dan 7 m is, mogen bij het ontwerpen van vast geïnstalleerde valbeveiligingssystemen op daken alleen systemen worden gebruikt waarbij parallel werken ten opzichte van de rand met positioneringslijn mogelijk is.

Een andere reden is het aanpassen van het reddingsplan aan de omstandigheden ter plekke. Controleer voor aanvang van de werkzaamheden of het bestaande reddingsplan toepasbaar is. Is dat niet het geval, dan mag er pas met het werk worden begonnen als het plan is aangepast.

Ga geconcentreerd te werk en let goed op uw omgeving. Juist op bouwplaatsen kunnen omstandigheden snel veranderen. Dit vergt veel van de gebruiker.

Valstopsystemen dichten gaten in de beveiligingsketen

Als de voorschriften voor gebruik goed worden opgevolgd sluit een valstopsysteem de laatste gaten in de beveiligingsketen. Valstopsystemen kunnen zeer individueel worden ingezet. Vaak maken ze het bereiken van de eigenlijke werkplek überhaupt mogelijk. Daarnaast kan er op plekken worden gewerkt die anders moeilijk bereikbaar zijn.

Als gebruik van een valstopsysteem echter vermijdbaar is, moet er een preventieve manier van valbeveiliging worden gekozen. Collectieve bescherming en positioneringssystemen zijn hier goed alternatieven.